maah maah dardaaran ah

maah duug ah waxee tiri : dudun lama dugaalsado ama la dareensado  duli lama xambaartoo  doqon lama welehsado 

maah maahyo

 dumarku sadex bee ahaan jireen

1 ii dhiib aan ku dhaqee
2 iga dhal aan dhunkadee
3 i dheh aan ku dhageestee
 
        sedex ba ka daba yimid

1 ii dhiib aan kaa dhaqdee
2 iga dhal aan kuu dhigee
3 i dheh an kaa dhaqaajiyee



raguna sedex bee ahaan jireen

1.xog ogaal
2.xan la'aan (nin reer kale lagu xaman jiray ma uusan jirin)
3.iyo xilkasnimo

  sedex ba ka daba yimid

1.xaal ma qabto (nin naag ku dheel badan ama furiin badan)
2.xil masarn
3.xiro maleh

Arag Maqal

Maxamed Ibraahim Warsame “Hadraawi”


Ergaduu farriintiyo



Ku adkekeyey heestee
Egmadaanu kulanoo
Looxii ilhaankaamkaan
Sida uurku baalaha
Indhahayga saaroo
Warku waa ammaanee
Adna Maxamed Moogow
Aakhiro halkay tahay
Cabdi Qays ogeysii


Ayaadaha Qur'aankiyo
Araxmaan sidey tidhi
Hadalkii Illaahay
Ruuxuu Islaamii
Sida uu aqoonsaday

Waa ooman hawdoo
Waa guri abeesoo
Adeg weeye hoosoo
Abataq ku yaaloo
Waa iil madow oo
Rabbigay adoomaha
Kaga aar gutaayoo
Waxa laga arooraa
Irridaha xabaashoo
Anban maayo ruuxii
Qabri lagu adkeeyaa


Marna oogadeeniyo
Waa oosha guudkoo
Waa beer udgoon iyo
Duni wada ilaysoo
Waa ceel irmaan iyo
Togag wada ordaayiyo
Ilo wada xareedoo
Lagu oon baxaayoo
Naftu eegmo sugashada
Ashqaraar ka qaadoo
Toddobaatan ooryood
Lala aqal galaayoo
Rabbigay addoomaha
Ku abaal marshaayoo
Dhibta lagu ilaawaa


Afhayaha barbaartow
Ababshaha dhallaankow
Taliyaha abwaankow
Aabaha jacaylkow
Adigaan ogeyn baan
Uurkaaga baadhoo
Ula jeeddadaadaan
Ka arkaa dhul dheeroo
Arrintaadu Qaysow
Af gobaadsi weeyee



Aakhiro Cabdow
Way
aasan tahay
Iilkay jirtaa
Aakhiro Cabdow
Anbatoo luntoo
Ururkiyo laxaa
Awrkii cirkay


Ku ag-xidhantahee
Dadku yuu ku eedayn
Ha dhex gelin ammuuraha
Isha xidho afkana dhawr
Arag maqal warkana ood.

Anuun Baa Hooyadaa ah

Anuun Baa Hooyadaa ah


Maansadani waxa ay ka mid tahay maansooyinka Hadraawi ee dambe. Waxa ay curatay 26kii April 1998. Waxa ay ku saabsan tahay hooyo dhashay dhawr wiil, ku soo tacabtay barbaarintooda hiil iyo hooba, soona ababisay, korisey oo bulshada dhex keentay iyaga oo 'mudh baxsan oo wada xal xalan' oo xilligii kaalin qaadka jooga, quruxda iyo shacnigooda shaydaanka laga naarayo. Hanaqaadkii inammadaas ka dib, ayay hooyadaasi ku keliyeysanaysaa oo inammadii kaga dhaqaaqayaan halkii ay ku soo hadal iyo hadaaq bartay, rugtii ay ku soo ababisey ee ku soo korisey. Waxa isku soo hadhaya gurigaas oo mugdi ah iyo hooyadaas oo cad ah (da' ah). Waxa ay dareemaysaa in ay goblan tahay iyada oo haddana inammo dhashay oo weliba ay meel la joogaan. Waayo inammadu kama war qabaan hooyadood in ay xalayto nabad qab ku seexatay iyo in ay saaka nabad ku waaberiisatey, ma oga xaalkeeda iyo waxa ay ku sugan tahay. Waxa ay hooyadaasi ku ciil belbeshaa oo tidhaahdaa: "Tib dhalay, oo Mooye dhalay, Magalooti dhalay, Soo muuqde dhalay, Sii muuqde dhalay, goblan wiilal lagu falaan ahay!



Dareenkaas ayay maansadu ka dhalatay, waana hoga-tus ku saabsan hooyada doorarkeeda, hankeeda iyo hirashadeeda iyo docda kale dheg-weynida iyo dammanida ubadka, gaar ahaan kuwa dayaca waalidka ee ka gaabiya gudashada iyo garashada xaqa iyo xuquuqda waalidka, gaar ahaan hooyada. Hooyadaas dayaca iyo darxumadu haleeshay oo aammusi kari weydey, hooggeedana qarsan kari waydey waxa ay tidhi:



Hunguri calaf baa xukuma
Hantina dhaqan baa shushuba
Dadkana hiddihiisa guud
Wixii la hayaa dhexyaal


Xaq iyo u-hal-buuxintiisa
Habboonkiyo waalid tiisa
Hilbiyo ku-arooriddooda
Siduu uga hawl yaraysto
Halmaan laga yeeli maayo
Hawiyo tumashoy dhashayda
Ka daa gacan-haadiskaaga

Barbaar hanaqaad ku leexday
Duciyo habaar qaadan waayey
Cir iyo heeguu noqdaa
Hadhaysa dhul aan aqoone
Hoygii madhan wiilashiisa
Haween dumar baa ka sheegta
Hablaha kacaybaa u yeedha
Haldhaa jecel baa u qaybsan


Inaan hadlo maan sugaynin
Baxnaanana maan horjoogsan
Hubsiinana maan illaawin
Hoggeediyo xaajadayda
Dareenka haloosigiisa
Hu'giisa inaan ka qaado
Hayaanka fogaaday baa leh
Markaan cidla hiil ka waayey
Naftayda halaanhalkeeda
Waxaan huri waayey sheego

Haantii lulatay dhegayso
Hoobaanta agtaada taalla
Hadhiinadu baadi weeye
Hashii korisaa u ciillan


Qofaad halab-saariddiisa
Daryeelka horseedadiisa
Dedaallada heensihiisa
Habeenna ka seexan weydey
Ku meel maray heegantaada
Markuu hagar kuu banneeyo
Dharaar ku haleeli waayo
Hortaada waxaa yimaadda
Sidaad ugu heellanayde
Harraad iyo waa kalkiise
Hillaac baxayow dhegayso
Siday talo kaaga hoostay

Calooshu intay ku hoysey
Hiyigu ku baxnaaninaayey
Horraadka intaad jaqaysey
Dhabtaydu intay ku haysey
Intaad huwanayd taftayda
Hobeeya hobey hobeyda
Intaan dusha kuugu heesay
Intaan hanad kuugu yeedhay
Hawraaraha kugu ammaanay
Intaan hubin kuu xambaaray
Dartaa u hoggaansanaaday
Hadhuubada aan ku siiyey
Habniin adigoo ku diidey
Intaan hambo kuu daboolay
Hammuun iyo gaajo qaatay
Adoo haqab-beel ku seexday
Intaan hurdo kuu illaaway
Ilaashay hareerahaaga
Hungaa i xasuusinaysa
Hayaydana meel shishaa leh
Hilowga naftaa aloosan
Kashaa hinqanaysa goorba
Hankaa i waraysanaaya
Tolow hebel mee ku foogan
Aniyo hirashaa is weyney
Higsiga noloshaa adkaaday
Adduun iyo haybsigiisa
Hangool li'idaan ku daayey
Waxaan ku hagaagi waayey
Dhankaad ku hagaagsanayde
Adoo ka hanweyn xaggayga
Qof kuugu hanweyn dantiisa
Ciddaad ku hallaysay mooyi!

Halyeynnimadaada sheelan
Habawgiyo dhiirrintiisa
Ayaan halis kuu tusayne
Intaan kugu hawlo-daaley
Intaan kugu hoodo-sheegtay

Intaan hebla' kuugu faanay
Hilaado fog bay lahayde
Inaan hafarkaaga qaato
Sidaad ku heshaa da' weyne
Adiyo habigaaga mooyi!

Habaaska inaad cantuugto
Adoo hanadaan ka dooratay
Xaggayga hibaan ku saaray
Anigu ku habaari maayo
Huqbaase ku raadinaysa
Hibaaq xalan maad ahayne
Hufnaanta dhibtii abuurtay
Inaanay hadhayn yiqiinso!

Hawaala adduun rabbaa og
Dadkuna kala hoodo weeye
Haddeer iyo tii haddeer
Hadhow iyo tii hadhow
Hoosiyo sare tii ku raacda
Anuunbaa hooyadaaya.

AMAL

 Heestan Amal waxa ay ka mid tahay heesihii dardaraha jacaylka ee Hadraawi, soona baxay sannadihii berisamaadka fanka soomaalida ee horraantii toddobaatanaadkii.

Dadku kala ayaan roon
Ama kala aqoon dheer
Ama kala asluub weyn
Haddaan eed la doonayn
Ama deeq Ilaahay 
Asaraar ka taagnayn
Dadku eexo kaa gelin
Inan yahay la'aantaa
Dumar lama abuureen
Gabadh lama ammaaneen
Jacayl looma ooyeen. 

Geed beer udgoon iyo
Ku dhex-yaal ugbaadoo
Ubax iyo man fuulaay

Ulihii madheedhkee
Iimey ku yaalliyo
Ilo wada xareedoo
Nafta lagu illaawaay

Dayaxoo iftiimoo
Arladoo dhan gadhoo
Afar iyo tobnaadaay. 

Qorraxdoo aroortii
Dhulka soo abbaartoo
Sagal iid dhex joogtaay
Waxaad tahay adduunyada
Dhexda udubka haystoo
Xejiyoo adkeeyoo
Af-gobaadsan maayoo
Qurux lama amaahdee
Ashkir geenyo ugubeey. 

Adhaxdiyo laf-dhabartiyo
Sanbabbada agtoodiyo
Ililaha halbowlaha
Eebaa ku mudanoo
Arrintii cuslaatoo
Naftu aammusnaantii
Iimaansan weydoo, 

Amaleey jacaylkii
Soo dhaafyey uurkoo
Afku haysan waayoo
Goortaan ogaadee
Arammidu dillaacdaan
Ooddii ka leexshee 

Axdi jaba abaal luma
Kaa eegi maayee
Igadh iyo maqaarkeed
Innagoo ahaannaan
Hadalkii ku ururshee
Adiguna dheh aammiin.

AF-KU-SIRAN - Hees

MAXAMED IBRAAHIM WARSAME (HADRAAWI).
AF-KU-SIRAN - (Hees).
06/04/1997 - LONDON. 


--------------------------------------------------------------------------------


Bismillaahi oohow!
Runtu aydin maahee
Bal adeentideedii
Oohow! Ka oohow!.

Dhulku waa ammaanee
Abbaan-duulihiisow
Adhi raacistiisii 
Ma-Orgaad ka tahay weli
Asaraarka maantii
Ka il nugul habeenkii?

Bogashada iddiisiyo
Wax ka maqan asaaggii
Nin ku helay il-duufkow
Hadba doqon-aroorkiyo
Hadba oon-ku-fuliddiyo
Indha-garashadeediyo
ILLowgeeda badan baa
Gelin qudha intaadiyo
Kugu baray er’erigee,
Haddaad aammin-doon tahay
Eedahaaga biiraa
Aqal maaha laga galo
Arrin lagugu leeyahay.

Marba waxay aslaysaa
Asal lagu-xumeeyee
Asliddeeda mooyee,
Isu eeddo weeyoo
Arbacaa ka werisoo
Waxay tidhi Isniintii
Ku idlaatay xagashadu;
“IL-baxnimadu waa yaab,
Maanta iibsadeediyo
Axaddeedu badanaa!
Weli waa ayaantii
Lagu cunay ayaankee
Immisaa ka hadhay tolow
Berritiyo amaahdii
Lagu qoray albaabada?”

Afo waa ninkeediyo
Arbe dheelli tiri kara,
Aarna waa dhiggiisiyo
Oori laysku dherersado,
Aragtida midaysiyo
Dadna urur ku qaan gaadh.

Wacashada Ibleyskaa
Indha-beelka sidatee
Dhulka obolos baa shilay,
Waxa lagu agaasimey
Asaroorintiisoo
Erayada tix-gelintiyo
Ummadaynta ficilkiyo
Innagaa ka madhatoo
Hadba inan qolaystiyo
Isagaa ku badatoo
Magacyada Ukulidiyo
Alabbada fal-tuuggiyo
Anigaa ku tarantoo
Asma lagu xabaaliyo
Werwer bay ku aaseen.

Dhal Aboodi weeyoo
Intatabo ma weydee
Adhaxday ka jiiftaa
Addinkay ka tahay maya
ILLinkaa fal kaga jabay
Cabsi bay ku oodeen.

Waa adduunyo teedii
Ifafaalayaashii
Aammanuun ka soo yiil.

Waa iliilaheedii
Agankiyo lurkeedii,
Waa Aroosanteedii
Indhal-furashadeedii.
Marna Ayro-jookhiyo
Ula-dhabanta soofkiyo
Amba-qaadka jaantaa
Kasha lulan ilaysoo
Tabashada ob-siisoo
Ha ekaatadeedaa
Af-yaqaanku seesaa.

Marna waxay ku ururtaa
Agagaarka calalkiyo
Raqda eegideediyo
Ubbadeeda dacarta ah,
Ajo-weerarkeedaa
Arammidu qunbacataa.

Marka lagu akeekimo
Marka lagu ormeeyee
Falan lagu af-duubee
Marba eel ku gororee
Hirashadu asqowdee
Ulashadu hungowdee
Asalkeedu guuree
Ambisadu xidh-xidhatee
Babbisadu ku orisee
Is ahaanta kelinnimo
Dadku wada-ammaantee
Odeygeedu waashee
Ina belo ka taliyee
Lagu amarro-qooqee
La-ILaahyo sheegtaa
La-awoodo beenshaa.

Marka laga dul ooyee
Asaydeedu badatee
Alwadkiyo hayaaydiyo
Kolba aah! ku firidhaa
Axdigeeda nabadeed
Lagu aammusiiyaa,
Bixisada ku oloshiyo
Agaraa-damteedaa
Ifisadu ka beridaa.

Waa ammaaraddeedii
Ardal loo qab-qaban jirey.
Waa astaamaheedii
Marka laga inaabsado
Shimbirkeedu iman jirey.
Waa awaaleheedii
Allaheedu furan jirey
Runta lagu asturi jirey.
Waa Arooryadeedii
Al-aloosku dhalan jirey.
Waa Islaaminteedii
Marka aadun laga dhigo.
Waa abaabulkeedii
Askarteeda lagu yidhi;
"Xadhko harag Abeesiyo
Urta bahalka hoosiyo
Abur beena lagu dedey
Usha ba'an ku sii daa"
Waa ummuuraheedii
Itixaanku saarnaa.
Waa abraaraheedii
Lagu kala astaysnaa.
Waa ardaa-dhiggeedii
Ninka aabo xidhatiyo
Xasan Guure odhan jirey;
“Mar hadday or'orod tahay
Ragannimo abkeedaa
Lagu iil-bannaystaa”

Xil adduunyo waa qool
Labadeeda aadka ah
Waxa laysku aadshaa
Marka labada aadka ah
Midba dhinac ku aad yahay
Laba dhinac ku aadaan.

Orrob lagu bariistiyo
Marka eexo-dirashada
Lagu gabo arbeebbiga
Af-ku-siran cad loo rogo
Ereyguna ku madi yahay
Alleylehe nin baa yidhi;
"Arartaa gun noqotoo
Kuma aaddo hawshay
Dadku odhan lahaayeen
Alle mahaddi weeyaan"

Dadka oof dalooshiyo
Ammin baa sugaysoo
Waa ayaamo jiratee,
Orka Gabay nin sugayow
Irbad baa wax humisee
Wax ku soo dar aammiin.
Anda-qaadka hubantidu
Qofba wuxu ishaartiyo
Idan lagu cawaystiyo
Ha ahaato maahoo
Ficil baa ansixiyee
Imminkaba garaadow!
Arrimaha dad lagu yahay
Ha ku xadin Allow sahal.

Naftu weyska oydaa
Marka aammuskeedii
Cunto loogu iibshoo,
Waxay eersi badataa
Markay iimo badatoo
Fadhigaa arradiyoo
Baryadaa awaadhee,
Haddaan aano loo hayn
Anafada masayrka ah
Cidi kuma irdheysoo,
Kol hadday asturan tahay
Cidi kama adkaatee,
Halka aayaheediyo
Awaydeedu yaalliin
Alamtara fogaatiyo
Abataqan ha kaga dhigin.

Isirrada gobtoodiyo
Agabaynta liileed
Unkiddii fal-samidiyo
Abyantii dalaysnayd
Alabada farshaxannimo
Halka ay ku ururtiyo
Wax abuur ku talax-taga
Axadkeeda mudanka ah
Ma abaaddadiisii
Galladdii adduunkiyo
Wax-ku-oolladeedii
Bilicdiyo As-gogolkii
Mahaddiyo ug-baadkii
Dhulka lagu ilaa-xidhay
Noloshiyo ilayskii
Indha-korisadeedii
Allannimadu saarnayd.

Idil halabadeedii
Uduggiyo cuddoonkii
Quruxdiyo il-waadkii
Ugubnimo ku dheehnayd,
Onkodkiyo hillaacii
Afaggaalladeedii
Ashqaraarradeedii
Dadka baray aftahamada,
Ula-jeeddadeedii
Lagu sugay abbaaraha
Nafta lagu abaabulo,
Asalkiyo hufnaantii
IIdaanka noqon jirey
Hadba oonta lagu liqo,
Ishin-buuxsankeedii
IImaanka dhali jirey,
Qumanyada afuuftiyo
Ku xusuuso aynfaad.

Ergadeeda dunidii
Uhu bay ka qaaddoo
Arxan gooyeheedii 
Ka baxsaday asxaantaa
Ka dhex galay ilaalkii
Ka baxsaday inkaartoo,
Ibo-laalankeediyo
Awaydeeda gurantaa
Isha deeqi waayoo,
Hadba soo ur'ururkiyo
Abshirteeda fagantiyo
Aayeheeda jiitiyo
Idifkiyo rifnaantiyo
Afkan sii balwanayee
Hadba idhan durkinayee
ILko sii qor-qorayaa
Nafta aamminkeedii
Anfariir ku dhaliyee
Aga! Aga! Nin yaabow!
Addinkaa deg-degayee
Haddaan Aadan soo noqon
Aga! Agada! Maantaas
Aga! Kale ku doon-doon.

Aafadaada mooyee
Dhulku iin ma yeeshee;
Waxay eersanaysaa
Dadka alamsigiisiyo
Insi iyo Jin weeyoo
Laba-aabbudhkoodaa
Asaddihinta keenoo
Garashada ablowdiyo
Gudin jecel abaartaa 
Marba aag bannaysoo
Erigo'an ka yeeshoo
Ufadiyo dabayshiyo
Omoskiyo basaastiyo
Waxa umal hadhsanayaa
Waxa uumi shidayaa
Waxa oon ka hurayaa
Waxa oog ka baxayaa
Waxa olol ka kacayaa
Waxa uus ka hirayaa
Waxa baas ka urayaa
Waxa eel ku da'ayaa
Ruqa-udubbadeediyo
Arradkeeda buuxaa
Ololaha birtaadiyo
Hubka agabarkiisiyo
Aragtida hunguriyo
Ambadkaaga weeyaan!

Dabashada Atoorkiyo
Qalashada Ugeybkiyo
Ummul-raaca Maqashiyo
Waxa Dheri olkamayaa
Waa Abaydinkeedii
Lagu cunay amaahdoo,
Naca Aynabkaagiyo
Argagixisadaadaa
Urugada ku dhaliyoo,
Waxa damal Ab-guuree
La engegey harraadkee
Berkeduu asqeeyeen,
Waxa Lebi agoonee
Ehelkiyo bahdiisii
Olloggii ku xeernaa
Laga guray unuunkee
Cid-la' keli ku awdalan,
Jabka eleledkeediyo
Axda geedka dhacayaa
Isir nugul damqaayoo,
Boqol-eefiddaadiyo
Aabigaaga waxa lumay
Nin ‘og baa xusuustoo,
Hadba waxad abbaartaa
Barta lagugu eediyo
Godka ooda-rogankoo,
Carra Edeg haliilow!
Ayax baad ku noqotoo
ILLashada hammuuntiyo
Ardi baad ku gadatoo,
Ahminkiisa nuurka ah
Ababkiisa naarta ah
Okholaad ku shubatoo,
Arroweeladaadaa
Ku addoonsanaysoo,
Waxad tahay Af-madhan-diid
Abxaddiisa gaalka ah
Weligiis la iidoo
Dhulka arah ku joogoo
Hadba ubaxa laaciyo 
Aslantiisa diirtoo,
Urtadiisa dabadeed
Ku abqaala ciiddoo
Uskagaynta mooyee
Abdo kaama dhalatoo
Waxa eel dul-yaallaa
Waa areebadaadee,
Mar awoowihiisow
Mar ayeeyadiisow
Waa abaal-gudkaagii
Rabbi kugu aqoon jirey!

Waxad tahay Arkaa-qaad
Ibtilooyin badanoo
Marba Saar eryanayoo
Hadba aafo dhabatiyo
Ololayso kicisoo,
Mahad lagu idlaystiyo
Marba deeq af-rogayoo
Axankiisa cunayee,
Ha ku eeran bixisada
Marba lagu-ag’ dhigayee
Ajashaadu sudhan tahay.

Dadku waa ab culus yahay,
Ohli maaha weelkiyo
Lagu rido alaabtee,
Ha addoomin garashada.
Waxad tahay ugaaskii
Hanashada adduunkiyo
Ifka loogu hiishee,
Ha la biqin awoodaha
Lagu furo albaabbada
Xujadoodu adag tahay,
Axdi baa Ku-xidhayee
Magantaad ka oday tahay
Marti Adigu haw noqon.

Alkun laga war qaatiyo
Murti lagu ul goostiyo
Waa adduun sarbeebo ah
Waa abuur wacdaro badan
Waa astaanta hirashada
Waa abbaarta xilashada
Waa ilayska barashada
Waa aqoonta gudashada
Waa ammaan-ku-sugashada
Waa ILaah-ku-garashada
Nafta lagaga eed baxo.
Asli weeye raarridan
Waana amarro-weyn tahay.
Orgobaynta hororkiyo
Gudmo lagu ugaadhsado
Adyad looma soo rogin.

Idan bay ku joogtaa
Duluc iyo ujeeddiyo
Ahab bay ku tahay duni,
Eray bay ku timi qudha
Misna lama astayn karo
Erayadu ma koobaan
Alleheeda mooyee 
Af tirshaana maba jiro.
Sirta unugyadeediyo
Alifkiyo ya'deedaa
Hadba sii ekaadoo
Dadbanaa Aloolkiyo
Abjedkeeda dahan baa
Marba adag gashanayoo
Ibaheeda sudan baa
Marba aasan dhalayoo
Waxa aadmi garan karo
Ibir madhan ka dhigayoo
Indha-daalis weeyee,
Taxanaha arooriyo
Udbaheeda Saantaa
Wax aqooni hubisiyo
Waxay eegmo baratiyo
Ino way ka badan tahay.

Nin ku ayni-dhaafiyo
Qof ayaamo milicsaday
Oommanuu ka joogaa!

Orod laguma jiidhee
Axadhkay ku tahay samo.

Ifafaale mooyee
Kol haddaan oddorosyada
Berri alabbadeediyo
Runta lama-awaalka ah
Sina lagu ogaan Karin,
Wax-aqoolka taladiyo
Fulintiyo awoodaha
Ta-ahaata weligeed
Cidi oolin karin taas,
Way ka ood shishaysaa
Ardaygeeda waagiyo
Nin aroorta sugayoo
Nin aflaxay tin kama jarin,
Nin irmaanta qaadiyo
Axad jiraba waa been
Afartiisa weedhoodh.

Isa siinta taadiyo
Anigiyo Anaa huba,
Runtu kuma idlaatoo
Ikhtiyaarka gaarka ah
Cidi kuma ahaatoo
Qof iskii is-mahadshaa
Maba jiro adduunkee,
Asalkeeda garashada
Ha ka dhigin ogaalkaa!

Haddii looga Awr-dayo
Sadarrada agnaanka ah
Lama helo asaaskee
Waxa lagu ilaashaa
Isir-barashadeediyo
Wacad oofinteedaa
Aayaheeda weligaa
Hanashada ku eel-saar,
Oogsigeeda faralka ah
Xaajadeeda ugubka
Lama-aragta kowda ah
Ku arrumi xadkeedii
Marba loo akhriyi jirey.

Ma irmaana weligeed,
Igadh maaha yu’ashada
Lagu ibo-salaaxee
Marka ay asooshiyo
Markay uurka leedahay
ILma-rogashadeediyo
Ku baxnaani iimaan.

Samaheedu waa iib,
Ha amaahan teedoo
Oogadeeda waxa yaal
Ha ku urursan boobkee
Oggolaansho weyddii.
Asturkeeda mooyee
Yaan ayaanku kaa noqon
Furashada ab-guurka ah.
In ka gooso mooyee
Ha ku agagas dheeraan.
Ashkir weeye qurux badan
Inannimo carteediyo
Ugub kay ku tahay shay
Araggay ku wacan tahay
Afka laguma gaacshee
Indhahana wax kaga guro!

Wuxu waa adduunyoo
Lama sudho ‘agtaadee
Waa la-aakhireeyaa!

Way ammaano jeceshahay
Waanay eeso badan tahay
Ma illowdo godobaha,
Ashtakooyinkeedaa
Fara badan ayaantay
Ka lahayd afeeftoo
Eedeheeda lama galo
Utunteeda lama xigo
Aanadeeda kugu maqan
Nafta laguma aamino.

Abhinteeda badatiyo
Ergadeeda maragga ah
Ayo! laguma gees maro.
Denbi-oogiddeediyo
Aarsigeeda lama sugo.

Indho lagu xaqiijiyo
Runtu aragga maahee
Aaminkeeda weeyaan.

Dhulku Aayad weeyoo
Lama oga xogteediyo
Arrimaha sirteedoo,
Xarumaha Aboorkiyo
Aqallada Dhalleydee
Shimbiruhu ka oriyaan
Agaraadam maahee,
Arar luuq-ku-qarintiyo
Ma-amuumiyeyntaa
Asaraar ku geliseen?

Dhagaxiyo Aleeluhu
Dhego awdan maahee
Aammuskay ku nooshahay
Waxa dhacaya ku og tahay
Eegmaday ku tahay ruux,
Waa ummuur ku-dagasho ah
Lagu dayo qof Aadmiyah.

Isa-sudhanta kayntiyo
Aydu maaha keligaa,
Ooshu waa naf iyo reer
Ummad baad dhex joogtaa
Amarkeedu culus yahay
Agahaagu waa duul
Isha ba’an ka saahidey.
Lama uubateeyee
Yaan asluubtu kaa lumin!

Wax ka awr-ran baad tahay
Habka Eyda dheregtee
Haki ababa’daadiyo
Afar-qaadka kibirkiyo
Alalaaska nacaska ah.

Ummushooda huruddiyo
Abi-xoorta dhalatiyo
Ubadkooda kala quban
Aashaa! Ka aashaa!
Addimmada ka dhawr-dhawr.

Awrka qooqay Jinacyada
Waa Abeer ku-carashee
Al-alooska hawlaha
Ha ku ridin amaagguur!

Bullashada Amuurkiyo
Xerta alabaskeediyo
Ardaydooda shiranta ah
Nabaddooda eexee,
Cagta aayar dooh-dooh!

Mulacyada arooska ah
Colka inan-la-yaalaka ah
Ooryahooda diibka leh
Kal-amaarka Shalanqada
Nafta idibbilkeediyo
Uunsigeeda baaqa ah
Ha ku yeedhin uugaan!

Dhirta oday xidaariyo
Awliyaa ka dhalatoo
Waa akhyaar la-moog yahay.
Hal-abuurro magacliyo
Waa Abwaanno qaarkood
Laga qoro af-tahamada,
Dadka way in garataa
Qofka waw ab-tirisaa
Ka ilaali dala'siga,
Afka lagu xubeeriyo
Ixtiraamka kula hadal.
Ahlantaa xasilisee
Ha ku uur samaatee
Ehelnimo ku xadantee.
Yaanay oodda kaa rogan
Isha yaanay kugu gubin
Yey Afkeeda kugu xaman
Bahal yaanay kugu odhan
Axmaq yaanay kugu qorin
Yey asaasaq kugu tolin!

Arlo lama maleeyoo
Uumiyaa Ku-filayoo,
Isirrada dad weheshaa
Wax imbiiga maahee
Ku aqoonso qirashada
Aayadaa ku soo degey!
Edeb baa hor joogtee
Usta! yaanay kugu hodin.
Ka-ka urursanaadee
Anshaxiisa jira noqo.

Abdo kuma-shidhaystiyo
Dadna looma ooyaa
Arag lagu xasuustaa
Yaanu eersi kaa geyn
Arrimaha xuduudka leh.
Arxankaa garaabee
Doqon baa la-eedaa
Yaan asxaantu kaa madhan.
Egmashada dadnimadiyo
Ku dhex joog aloosnaan,
Amranaanta kula dhaqan.

Dadku waa addoomoo
Lama siin awoodaha
Alle lagaga maarmee
Keli lagu ahaadee
Ha illaawin baqashada.

ADDUUNYADU WAA BESTEED - Maanso

MAXAMED IBRAAHIM WARSAME - (Hadraawi).
ADDUUNYADU WAA BESTEED (Maanso).
20/06/1997 LONDON.


---------------------------------------------------------------------


Haddaan idhi Boqorkayow
Waxaan idhi Boqorkayow
Allow barashaan ogeyn
Intay tahay baaxaddaa
Qofkuna badow buu ka yahay
Inuu kugu soo ban-dhigo
Bayaannada aan fogeyn.
Bishmaan u daraandarayn
Inuu boqolkaaga magac
Intuu Bisinkaagu yahay
Ka sheego wax aan badnayn.
Waxaad tahay gun iyo baar
Ballaadh iyo deeq mug weyn
Waxaad tahay beer janna ah
Waxaad tahay baarri faxan,
Intaad bixisaa raxmada
Intaad burisaa raja ah
Intaad hanataa ka badan
Baxaalliga hawl adduun
Wax-beelka intaan hurayn
Bushaaro hayaad u tahay.

Waxaad tahay baahi-laawe
Waxaad tahay baahidayda.
ILaahnimadaada buuxda
Qof waayey ma baadi-doonin.
Rugaa Boqortooyadaada
Qofkii u bal-reebiwaayey
Ma xeerin badbaadadiisa.
Xuduudka baddaada caaggan
Qof tiigsadey baylah weeye.

Kulaylka buruuddadaada
Sharkaaga badheedhka dhiirran
Baqaa lagu aaminaa,
Burjina Adigaa ku sugan
Awoodaha baaca dheer.

Adduunyadu waa berdaan
Run baa la-bog-dooxayaa
Dadkaa la-bilkeedayaa,
Higsiga baradeeda nool
Waxaa lagu beegsadaa
Baxnaaniyo toogo-hayn
Boqoolkuna waa jiraa,
Naftana ballankii ka yiil
Haddaan lala beretansiin
Waxaa lagu beegmayaa
Bayuuraha aan hambayn.

Hadday tahay beri-samaad
Ta baasina way ag taal
Haddaan laga baydhsanaan.
Dhulkana Bidixlaa ku nool
Waxaa jira beenawaas,
Ibleyskuna waa bakhayl
Bahdiisuna waa yiciis.

Balway ku hor qaadayaan
Bustay kugu laabayaan
Wedkay balag saarayaan,
Hadday buro kaa helaan
Waxay kugu badhi furaan
Dharaaraha baane jiro,
Belaayana way guddaa
Bariisana way dhacdaa,
Haddaan laga sii bed-qabin
Waxaad ku baraarugtaa
Beentaadu runtay necbayd.

Barwaaqo markay hayaan
Hadday isa sii bidaan
Baxdowga markay yihiin
Hadday isu sii bogaan
Addoomuhu ways bulaan.
Waxay cadho biirsadaan
Waxaa lagu sii badaa
Xanuun iyo boogo kale.
Hadday isa sii baraan
Inay berri sii cunaan
Banbaaniyo xaaja guud
Haddii baga loo cuskado
Bulshiyo wada-doonistii
Qof iyo wada-buul-dhis tahay
Yiqiintuna bowsi tahay
Nin iyo keli loo bokhrado
Hiyigu kala-baadsan yahay
Bartii qof yaqaan hungow
Bil-khayrtuna way fog tahay.

Markay naftu baadi tahay
Haddaan bahal Kuu sanqadhin
Cabsida bixisaa ka weyn.
Hadduu qofku been dugsado
Baqaa lagu xeerayaa
Bahduu ka curyaamayaa
Wax baydadiyaa eryada
Cishaba babbisaa hor taal,
Waxaa ku bannaan runtii
Waxay u ahayd ku beel
Dhankeedana bayr ka qaad
Inay tahay baahi, diid
Haddana yidhi baadi doon
Halkeeda wax buuxin kara.

Berruu ka saluug qabaa
Bursuu ku xujoobayaa,
Duruus u habee baryada
Beybeysiga hawl ka dhigey
Bishmaa ka calaacalsii
Sengii faney Booddo-waal,
Xumaanta u beer-nuglaa
Bahaynta ku caado goo
Shan baabbaco hoo ku qaad
Idaa gudhay loo baqee
Xanjiyo xabag loo bad-badi
Haddana balawaas ka qaad
Busaaradi waa halkii
Hungaa baradiisa taal.

Cishaba filan-waa ku baah
Cishaba garan-waa ku biir
Saqaa dhexe baaq u yeedh
Canaan ka bariisan waa.
Belaayo waxay tustaa
Markuu isa sii barkado
Inuu weli sii baxsado.
Baraad-la’ usii galgaley
Qallooc isu sii barbari
Bidaartana sii arradi
Wanaagga ka baali noqoy
Intii bilan sii illow
Buddiisana sii gorgori
Waxyeellada sii bogbogey
Adduunyada baylah mood
Runteedana boob ku waa
Dhabteeda bannaysan waa
Dhibteedana baajin waa
Badhaadhena ciil ku waa
Walaacana baan ka waa
Badbaadana meel u waa.
Naftana biya-dhiijin waa
Dharaarna is-baadhi waa
Kashana boholyow ka waa,
Badheedh lagu sii hubsado
Hiyiga barakaysan waa
Hankana ku barooran waa,
Haddaan baqe fuushanayn
Inuu yahay buur ku diid
Dareennada boorta neceb,
Guddoonsey is-been-farriin
Badroolka inuu ku sugo.

Bisaylka hadduu qof diido
Biraynta ku faani waayo
Bakhtuu uga sii socdaaye
Hadduu qofku baydda goosto
Inuu bini-caashaqiisa
Ku baayaco geeridiisa
Baraar adhi baa taqaan.

Xalaashiyo buunigeeda
Haddaad u buseeli weydo
Bogsiinta ka raadi maaha
Wixii lagu sii bukoodo,
Xumaantuna waa basari
Naftay bilic-guurisaa,
Bidhaantuna maaha ruux
Haddaanay lahayn burhaan
Badh kaa maqan baad la’dahay
Basaastuna waa qalbiga
Kashaa laga baal qoyaa,
Intaas ha ka dhaafin baal.

Waxaa isu soo bulladay
Bugaanbugihii wakhtiga
Bilaash-jeceshii casriga,
Bulaanbuliyey tumeen
Dadkuna budulkooda raac
Siyaasina beel ku dhoof
Dantiisa ku baadi doon
Ku baaji xilkay lahayd
Sidii goray baar-caddee
Ballaadhsiga diin ka dhigey
Baxnaanada sii adkee
Hilaadaha sii burburi
Bawaarkana sii ulee
Bilaale ka qaad yaraa
Cishaba huri duur belbela
Billaawaha sii casee
Billaahida sii xasee
Buskeeda ku sii xabaal
Biliiliqo sii dhudhumi
Baruurana sii fantee
Awaalaha sii basaas
Sidii buro soo noq-noqoy.

Markay barar fuuqsadaan
Sidii Dibi bey madow
Hadday u banaaxiyaan
Badhyaa-cune jeer hungow
Xaqiiqada boodh ku laac.

Adduunyadu waa besteed
Nin biima ah baa khatalay
Hub iyo buntukh loo shushubi
Sidii bulay loogu hees
Intii ba’an laysu dhiib
Dalaal lagu beer-caddaa
Qof iyo baradiis is cune
Bariidada lays la waa.

Wuxuu Boqorkeedu yidhi;
Wixii Bido meel u yaal
ILaah bixiyaa ka dhow
Bushaarana way jirtaa.
Hadday falaw baaban tahay
Banaanadiyaa xasladah,
Hadday bili doorsan tahay
Baftiyo qurux baa u taal,
Hadday tahay biir aja ah
Caway ku ballaysan tahay,
Bar-laawe hadduu didsaday
Barbaar gudan baa u nool,
Hadduu Baqal-fuul gurguray
Baroor faras baa hidda ah,
Hadduu Badhax-miis ku dhalay
Runtaan la-biyeyn karayn,
Nin baydhsadayow dan guud
Waxaa jira baadi-doon,
Af booli wixii ku maqan
Col soo bedayaa ogsoon,
Badraanno hadday jiraan
Barqaa lagu waayayaa,
Hadday wada baar-qab tahay
Wixii dhacay geed Berda ah
Fircoonnada baaxad dumey
Beryii tegey baa hubsaday,
Dhufaanna bir waa yaqaan.
Hadday wada B.M tahay
Buruud kiciyaa dul yaal,
Waxay bohol jiidhayaan
Libaax bulbullaa ku jira
In baal sidataa dahsoon
In baabbacalaa digtoon
Dhashii Beder baa xidhxidhan
Biddena camalkiis u daa.